Makale

Seyyid Şerîf Cürcânî’nin Risâle fî taksîmi’l-ilm Adlı Eserinin Tahlil, Tahkik ve Tercümesi

Özet

Bu çalışmada Seyyid Şerîf Cürcânî’nin daha önce yayımlanmamış olan Risâle fî taksîmi’l-ilm adlı eseri in- celenerek eserin elde edilebilen nüshalarından hareketle tahkik ve tercümesi yapılmıştır. Mezkur eser bilginin tasavvur ve tasdik olarak ikiye ayrılması üzerinedir ve bu taksim etrafında oluşan akımlar bağlamında, mantıkçı- ların görüşlerini tartışmaktadır. Tahlil kısmında ilk olarak tartışmanın arka planına değinilerek sorunun mantık kitaplarında mantığın gayesi ve yöntemlerini açıklamak üzere ileri sürülen önermeler zincirinin ilk halkası olduğu, öğrenmenin imkânı bağlamında kısaca değerlendirilmiştir. Daha sonra risalede geçen mevcut yaklaşımların atıfla- rı ve görüşleri özetlenmiştir. Son olarak Cürcânî’nin eleştirilerinden hareketle onun bu tartışmadaki yeri, iddiaları ortaya konulmuştur. Cürcânî, bilginin taksimini biri formel diğeri informel olan iki açıdan değerlendirmektedir. Ona göre formel açıdan taksim, sınırlandırıcı olmalı informel açıdan ise mantığın yöntemleri olan hüccet ve tarif teorisine odaklanmalıdır. Makalede onun, bilginin taksimi sorununu bu iki açıdan çözmeye çalıştığı, konu ile ilgili tartışmaları da bir mahiyet tartışmasından çıkararak taksim ve taksimin amacı zeminine taşıma çabası içerisine girdiği gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cürcânî Risâle fî taksîmi’l-ilm tasavvur tasdik hüküm tarif hüccet mantık bilgi taksim