Makale

Kutbüddin er-Râzî et-Tahtânî Sünnî miydi Şiî miydi? Biyo-bibliyografik Kaynaklar Üzerine Bir Araştırma

Özet

Kutbüddin er-Râzî et-Tahtânî (ö. 766/1365) İbn Sînâcı düşüncenin şekillenmesinde ve aktarılmasında önemli bir rol oynayan ve Şiîlikle ilişkili olduğu iddia edilen üç önemli bilginden biridir –diğer ikisi Allâme Hillî (ö.726/1325) ve Bedreddin et-Tüsterî’dir (ö.732/1332). Kutbüddin er-Râzî, Hillî ve Tüsterî, İbn Sînâ’nın el-İşârât ve’t-tenbîhât’ına yazdıkları muhakeme tarzı şerhler dolayısıyla yeni bir anlatının oluşmasına sebep olmuştur. Bu yeni anlatıda –Nasîrüddin et-Tûsî’nin temsil ettiği– İmâmiyye taraftarlarının ve şârihlerinin aksine –Fahreddin er-Râzî’nin temsil ettiği– Sünnî âlimler, İbn Sînâ ve İbn Sînâcılık karşıtı olarak değerlendirilir. İbn Sînâ sonrası İslam felsefesiyle ilgili bu anlayış, Tahtânî, Hillî ve Tüsterî’nin aslında Şiî olduğu varsayımından hareketle oluşturulmuştur. Buna rağmen birçok biyo-bibliyografik kaynak, Tahtânî’nin Şiî olmadığını iddia etmektedir. Bu makale, Tahtânî’nin bağlı olduğu mezhebin ne olduğu sorusuna özel bir önem vererek Tahtânî’nin hayatını içeren biyo-bibliyografik eserleri incelemektedir. Bu inceleme gösteriyor ki Sünnî ve Şiî âlimler Tahtânî’nin hayatı hakkında farklı kaynaklara dayanmakta ve farklı bilgiler aktarmaktadır. Bu aktarımlarla ilgili nihai bir değerlendirmeye bağlı olarak makale, Tahtânî’nin Sünnî olduğunu iddia etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kutbüddin er-Râzî et-Tahtânî Felsefe Klasik Sonrası Dönem İslam Felsefesi İbn Sînâcılık Biyografik Sözlükler