Özet
Zemahşerî’nin el-Keşşâf’ı tefsir tarihinin en etkili eserlerindendir. el-Keşşâf’ın veciz üslubu, önceki tefsir birikimini özlü bir şekilde yansıtması ve meânî yöntemini Kur’an’a başından sonuna kadar başarılı bir şekilde uygulaması, tefsirler arasında onu öne çıkarmıştır. Bu eser tefsir ilminin müteahhirîn dönemi için bir kırılma noktasını temsil etmektedir. Tefsir tarihinde şerh-haşiye yazıcılığı da el-Keşşâf ile yaygınlaşmıştır. VII/XIII. yüzyıl itibariyle müteahhirîn döneminin önemli âlimleri, tekrara düşmemek için, teliften ziyade el-Keşşâf veya aynı çizgideki Envârü’t-tenzîl üzerine şerh yazmayı tercih ederek tefsir alanına katkı sağlamışlardır. Kutbüddin er-Râzî de el-Keşşâf’ı şerh eden âlimlerdendir. Bu makalede, Kutbüddin er-Râzî’nin Şerhu müşkilâti’l-Keşşâf adlı eserinin şerh-haşiye geleneğindeki kurucu rolüne işaret edilmekte ve eserin muhtevası ve yöntemi hakkında bilgi verilmektedir. Makalede ulaşılan verilere göre Râzî, ana metni ağırlıklı olarak iştikâk, sarf, nahiv, meânî, beyân ve bedî‘ gibi dil ve belagat ilimleri açısından şerh etmiş, dinî ve aklî ilimlerle ilgili meselelere ana metinde yeri geldikçe değinmiştir. Şerhte dilbilimsel ve edebi yönün fazlaca öne çıkmasının sebebi, konunun bir tefsir metni olması ve bu metnin de dil ve belagat açısından temayüz etmesidir. Râzî’nin bu şerhteki amacı eleştiriden ziyade açıklamadır. O, müellifin i‘tizâlî görüşlerine de genelde eleştirel yaklaşmamış, bu görüşleri Mu‘tezile açısından şerh etmekle yetinmiştir. Râzî’nin şerhi tefsir şerh-haşiye geleneğinin en etkili ve en fazla atıf alan eserlerindendir. Kutbüddin er-Râzî sonrasındaki önemli şârihler Râzî’nin şerhini itibara alarak onun görüşlerini tartışmışlardır. Şerh-haşiye geleneğindeki birçok tartışmanın kaynağında Râzî’nin şerhi bulunur. Ortaya çıkardığı etkiyle bu şerh, tefsir şerh-haşiye geleneğinin kurucu eserlerinden biri olarak anılmayı hak etmektedir
Anahtar Kelimeler
Tefsirin müteahhirîn dönemi el-Keşşâf el-Keşşâf şerhleri Kutbüddin er-Râzî Şerhu müşkilâti’l-KeşşâfPaylaş
Detaylı Bilgi
- Yazarlar: M. Taha Boyalık, Dr. Öğretim Üyesi, İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi
- DOI: dx.doi.org/10.12658/Nazariyat.5.2.M0074
- Yıl: 2019 (Ekim) / Cilt: 5 / Sayı: 2
- Sayfa: 139-160
- Tam Metin
- Diğer Diller:
-
English
- 2562 Görüntülenme
- Sayı İçeriğine Git